Dinsdag 19 oktober 2010.

Vandaag vertrekken we naar Budapest. Het is bijna twintig jaar geleden dat ik daar samen met drie collega's een weekje ben geweest. In die tijd reed ik in een Citroên BX waarmee we de ongeveer 1400 km lange rit naar Budapest ondernamen. Inmiddels vlieg je dit soort afstanden voor de prijs van een halve tank diesel.

Het is voor ons de eerste keer dat we vliegen met WizzAir. Deze hongaarse prijsvechter vliegt vanuit Weeze op veel bestemmingen in het voormalige oostblok. We hebben voor € 47,-- een retourtje voor twee personen weten te bemachtigen. Het blijft een sport om low budget een stedentrip te regelen. Via Booking.com was het me gelukt voor nog geen € 200,-- een appartementenhotel te boeken in de binnenstad van Budapest. Het leuke van Internet is dat de recenties van anderen een goed idee geven van wat je boekt. Ik hou dan altijd rekening met de minste recentie en altijd valt het mee.

De zuurstok roze Airbus A320 van WizzAir vertrekt precies op tijd vanaf Weeze. Het vliegtuig zit niet vol, dus we zitten lekker ruim. Wat opvalt is de kwaliteit van de stoelen, lederen bekleding en echt lekker zitten. Na anderhalf uur vliegen landen we op terminal 1 van de vlieghaven Ferihegy in Budapest. Overal op de websites lees je de voordelen van vervoer met een minibus maar wij, eigenwijs als we zijn, besluiten de trein te nemen. Als we op het station aankomen staat de trein op punt van vertrekken. De conducteur ziet ons aankomen en geeft ons de gelegenheid een treinkaartje van Ft 360,-- uit de automaat te trekken en wacht tot we binnen zijn. De deuren sluiten zich achter ons en we rijden naar het station van Budapest. Daar aangekomen kopen we voor Ft 320,-- een ticket voor de metro naar ons hotel. Vanaf het metrostation kun je zo een super winkelcentrum inlopen waar we nog snel even wat eten. We weten immers niet hoe de avond gaat verlopen en gezien het tijdstip kun je beter maar wat binnen hebben. Nadat onze buik is gevuld gaan we de Metro in. Eén keer overstappen van de blauwe lijn op de rode en dan nadat we op het juiste station zijn aangekomen nog 200 meter lopen.

Om 20.30 uur komen we aan bij ons Hotel. De receptie is normaal gesproken vanaf 17.00 uur gesloten, maar omdat we onze aankomsttijd van te voren hadden opgegeven wachtte de receptioniste ons op. Nadat ik de kamer had betaald en de nodige formulieren had ingevuld kregen we drie sleutels, één voor de voordeur, één voor de verdiepingsdeur en één voor de kamerdeur. Onze kamer blijkt een zeer ruime kamer van ongeveer 32 m² met daarin een zeer comfortabel 2 persoonsbed, een zithoek, een eettafel met vier stoelen en een klein keukentje met koelkast, magnetron, waterkoker en kookplaat. Zelf een potje met oploskoffie ontbrak niet. De toegang naar het toilet, en doucheruimte bevinden zich in de hal van ons appartement. Het is prima, weer meer dan verwacht. Het doet denken aan ons hotel in Rome. Iets minder mooi, maar je bent immers in Hongarije.

Greet en ik hebben eigenlijk geen zin meer om nog weg te gaan. Onderweg had ik gezien dat 10 meter van de ingang van ons appartementengebouw een ABC winkeltje was. Deze winkeltjes zijn van 0 tot 24 uur geopend. Ik loop daar nog even heen een haal wat te drinken de avond. 'S Avonds volg ik via twitter (dank aan mijn twittervolgers en sorry voor de niet voetbal minnende volgers) de 2^e helft van Ajax - Auxerre en het laatste stukje luister ik op Radio1 via mijn laptop. Ja, we hebben wifi op onze kamer, geweldig.

Woensdag 20 oktober 2010

We hebben de nacht prima doorgebracht. Ons appartement zit aan de achterkant van het gebouw. Het is 's nacht hartstikke stil. De gordijnen zijnwel licht van kleur, dus dat betekent dat het wel snel licht is in de kamer, maar ach.... Wat zal dat. We zijn vroeg wakker en bereiden ons langzaam voor op wat er komen gaat. We hadden gisteren nog wat broodjes over, dus dat is vandaag ons ontbijt.

Tegen een uur of tien gaan we lopend richting metrostation Astoria. Eerst kopen we daar een weekkaart voor het openbaar vervoer. Met zo'n kaart mag je gebruik maken van alle openbaar vervoer in Budapest. Metro, bus, tram, het maakt niet uit. Zo'n kaartje kost omgerekend ongeveer € 15,--. We hebben vandaag geen plannen, we zien wel. Bij het metrostation zit een klein koffie restaurantje waar we koffie gaan drinken. Greet een cappuchino en ik een espresso. En....... Ja hoor, van italiaanse kwaliteit. Na de koffie nemen we de metro en rijden richting het parlementsgebouw. Van daar af lopen we via de kettingbrug naar het Vissersbastion. Een beste tippel was dat. Onderweg af en toe gezeten. Aangekomen bij het Vissersbastion heb je een prachtig uitzicht over de Donau. Je ziet ook het parlementsgebouw liggen. Na rond gekeken te hebben koop ik twee tickets voor het bezichtigen van de Matthias kerk. Ik herinner me nog van de vorige keer dat er zoveel mozaïk was. Eenmaal binnen was het vooral mozaïk schildering, maar ja, soms laat het geheugen me wat in de steek. Twintig jaar geleden was ik net 30+ en nu ben ik dat ruim, dus dat maakt het verschil. Vanaf de berg nemen we de bus terug naar het Moskva Ter, het metrostation aan gene zijde van de Donau waar we voor Ft 290,-- (een euro) een beste pizzapunt nemen. Daarna lopen we de weg over en gaan we een marktachtig winkelcentrum of winkelcentrumachtige markt op. Greet heeft wel genoeg aan een pizzapunt, maar ik kan de verleiding met al die restaurantjes niet weerstaan, dus toch maar even ergens naar binnen en een best bord met Gyros achtig eten gehad. Dat smaakte mooi. We lopen terug naar Moskva Ter en nemen tram lijn 47 die ons weer naar het grote station van Budapest brengt. Daar zijn we nog even het mega winkelcentrum ‘Westend' ingegaan waarna de metro namen naar ons appartement. We deden nog even wat boodschappen en daarna naar ‘huis'. Greet heeft de pijp aardig leeg en gaat even liggen. Ik verwerk mijn foto's.

In de avond gaan we naar een restaurantje vlak bij het Astoria. We eten een heerlijk (vraag me niet wat) hongaars gerecht. De meeste menukaarten hier zijn meertalig en de Budapester bevolking die werkt in de horeca of het toerisme spreekt aardig engels. Geen probleem. We wandelen de opgedane calorieen eraf door naar ‘huis' terug te lopen.

Greet leest nog een boek en kijkt naar BVN en ik zet de laptop nog even aan en kijk via een livestream naar Twente - Bremen. Na afloop gaan we slapen.

Donderdag 21 oktober 2010.

Ik heb geslapen als een roosje. Greet is gisteren een beetje over haar grens gegaan. Daar had ze vannacht last van. Vandaag dus toch wat rustiger aan. We drinken koffie op onze kamer en gaan om kwart over negen met de metro richting Astoria. Het is niet erg warm, maar het zonnetje schijnt volop. Bij Astoria gaan we op een terrasje zitten. Goed voorbeeld doet goed volgen, want nadat wij er zaten werd het alengs drukker. We drinken koffie en eten iets van een broodje dat wij ‘gezond' noemen. Nadat we een basis hebben gelegd voor de dag gaan we naar de nabij gelegen synagoge. We kopen voor Ft 4800,-- twee kaartjes en krijgen een rondleiding door een engelstalige gids. De synagoge van Budapest is de grootste van Europa en de één na grootste ter wereld. Indrukwekkend en mooi. Maar, vooral indrukwekkend was het verhaal van de joodse gemeenschap in Budapest ten tijde van de tweede wereldoorlog. Ik heb er al zo vaak over gehoord, maar werd er weer stil van. Hoe kon dat nu gebeuren en hoe is het in g....... naam mogelijk dat ‘wij' nu weer zulke tegenstellingen aan het creëren zijn. Ik voel me ongemakkelijk. Ik maak deel uit van deze maatschappij. Waar gaan we naar toe? Vervolgens gaan we met onze gids via de begraafplaats naar de tuin. Daar staan enkele herinneringsmonumenten. Ze zijn modern en er zijn namen aan verbonden van bekende joden zoals Toni Curtis. Hieruit blijkt dat de geschiedenis nog leeft. Het valt me op dat wij in Nederland onze historie toch erg makkelijk wegduwen. Ik weet overigens niet wat beter is, zolang we de risico's maar in het oog houden.

Inmiddels is het middag en gaan we even terug naar ‘huis' zodat Greet even haar rust kan pakken. Ik ga even met de foto's aan de gang en werk het fotoalbum bij.

Als we er weer aan toe zijn nemen we deze keer de bus naar Astoria en pakken daar de tram in de richting van de Elisabeth brug. We stappen een halte te vroeg uit en lopen een stukje verder. Onderweg komen we een restaurantje tegen waar we onze lunch genieten. We nemen een drie gangen menu van Ft 900,-- en laten ons door de kok verrassen. ‘Allebei wat anders' is de vraag, ‘Ja, doe maar' is ons antwoord. We krijgen een groente en tomatensoep, een pannekoek met goulash in tomatensaus en een goulash met iets dat lijkt op de franse quenelle. Als toetje een appeltaart en een pasta met iets van dezelfde appels lijkt het. En, je zult het raden, het smaakte prima. Na de verlaatte lunch wandelen we de caloriën weer weg en lopen we naar de grote markthal, vlak aan de Donau bij de Elisabeth brug.

Tegen vijf uur gaan we met tram en bus terug naar ‘huis'. Greet leest een boek. We bellen met Marianne, ik schrijf een stukje voor het dagboek. We spreken af tegen acht uur vanavond te gaan eten bij een italiaans restaurantje net om de hoek. Daarna nog even TV / Voetbal kijken en dan naar bed.

Vrijdag 22 oktober 2010

Als ik uit het raam kijk zie ik een strak blauwe lucht. Als dat vandaag zo blijft zijn we spekkoper. Ik neem een douche, kleed me aan en ga naar de winkel om verse broodjes te halen. Als ik terugkom is Greet net onder de douche vandaan. Vandaag is best een bijzondere dag. Emma moet vandaag naar de kaakchirurg voor een kleine operatie en Marianne moet examen doen voor haar rijbewijs. Na het ontbijt blijkt dat mijn collega's niet zonder me kunnen ;-) Of ik nog even op Skype kom! Geweldig om te zien hoe je met beperkte middelen 1400 kilometer kunt overbruggen en elkaar scherp en helder spreekt en ziet. Die houden we erin, ‘Het nieuwe werken' is in aantocht. Het maakt straks niet meer uit waar je bent en wanneer je werkt, als je de goede hulpmiddelen maar hebt.

We zijn van plan vandaag naar het Parlementsgebouw te gaan. Als inwoner van de EU kun je op vertoon van je paspoort daar een rondleiding krijgen. Als we bij het gebouw aankomen straalt het prachtig in de zon. Overal wordt hard gewerkt met het klaarmaken van de omgeving voor ‘De dag van de Republiek', die morgen de 23^e oktober wordt gevierd. Tot onze spijt is vanwege die voorbereidingen het vandaag niet mogelijk een rondleiding te krijgen. Het is echter zo lekker weer dat we even in het park zitten en ik met mijn camera wat plaatjes ga schieten. Een paar daarvan zal ik in het album zetten. Als alternatief besluiten we met het buitengewoon goed functionerende OV naar Buda te gaan. We stappen uit bij het Vissersbastion en lopen nu naar de westzijde. Ook dat is het mooi, vooral het uitzicht op het berglandschap, op moet ik het daar eigenlijk nog heuvellandschap noemen? We pakken een terrasje met een luxe koffie en gaan daarna door naar het Budapesti Történeti Múzeum. Dit is het historisch museum dat zich bevindt in de burcht. Vlakbij de burcht zijn ook de nodige opgravingen gedaan,  waarvan de resultaten in het museum zijn terug te vinden. We hangen rondom en in het museum een beste tijd rond. Het weer is fabelachtig, dus genieten maar.

Nadat we onze benen beginnen te voelen en onze magen beginnen te knorren, het is dan ook al twee uur, gaan we met de bus naar beneden. Terug is Pest, vlak bij het Deak Terence Ter, eten we in een restaurantje een simpel maar voedzaam Hongaars maal. We wandelen met gekruiste vingers (Marianne doet dan examen) nog wat in de omgeving en gaan daarna terug naar ‘huis'. Onderweg gaat de GSM, onbekend nummer, zou dat Marianne zijn? Ja hoor, GESLAAGD!! Wat fijn voor haar (en voor ons).

Vanavond gaan we eten in het Etterem Bali Caffe. Een leuk restaurantje vlak bij de ingang van het Astoria Tèr. De rest van de avond brengen we ‘thuis' door. Met Emma gaat het ook goed. Morgen is het nationale feestdag. Maar eens zien wat die gaat brengen.

Zaterdag 23 oktober 2010

Iedere morgen zijn we ietsjes later wakker. Dat betekent dat het vakantiegevoel begint te komen. Ik zet een kop koffie en ga mijn reisadministratie bijwerken. Foto's van de camera op de laptop zetten, fotoalbum op Internet bijwerken en een stukje aan het reisverslag schrijven. Dat is wel belangrijk, want het gebeurt me steeds vaker dat ik vergeet waar we wanneer zijn geweest en wat we toen hebben meegemaakt. Ik ben soms jaloers op sommige mensen die uitgebreid kunnen vertellen over waar ze twee jaar geleden zijn geweest in de zomervakantie en in welk gehucht ze hebben gegeten. Ik weet het van dit jaar al bijna niet meer. Soms vragen vrienden wel eens: ‘Jullie zijn ook in ...... geweest, wij willen daar ook eens heen, welk appartement had je toen?' En dan weet ik het niet meer. Dan zoek ik mijn reisverslag op en ja hoor, de herinnering komt terug. Het zou kunnen zijn dat het door de leeftijd komt, maar misschien doen we wel zoveel dat het ook niet meer te onthouden is. Ik hou het voor mijn eigen gemoedsrust maar even op het laatste.

Na de derde bak koffie ga ik me douchen en ga ik naar de winkel om broodjes te halen. Ondanks dat het vandaag een nationale feestdag is, is het kleine ABC winkeltje open. Ideaal trouwens zo'n 0-24 winkel. Na het ontbijt gaan we naar de stad. We geen eerst naar het Parlementsgebouw. Gisteren was men daar van alles aan het inrichten voor vandaag. Toch maar even kijken wat het daar wordt. Er is best wel veel volk op het plein voor het parlementsgebouw. Voor kinderen is er een groepje dat kennelijk kinderliedjes zingt en de soldaten staan stijf in de houding naast de vlag. Zou deze feestdag een soort kruising zijn tussen dodenherdenking en Koninginnedag bij ons? Vanaf de weg staat er een grote rij met mensen die allemaal het parlementsgebouw ingaan. Tsjonge wat een rij, maar als blijkt dat de doorloop van die rij wel snel is besluiten wij ook maar aan te sluiten. We hebben geen idee wat er gaat gebeuren. Misschien wordt er wel een toespraak gehouden en verstaan we er geen klap van.  Eenmaal binnen blijkt dat de rij wordt geleid langs een aantal relikwieën die kennelijk iets van doen hebben met het ontstaan van de republiek. We hebben op ons gemak ook eens goed rondgekeken in het parlement. Wat een prachtig gebouw. Wat een rijkdom. En dan in het schrille contrast van de vele zwervers die buiten op straat de prullenbakken leeghalen en daaruit lege blikjes verzamelen om die te verkopen. Maar even niet te veel aan denken.

Eenmaal weer buiten maken we een wandeling naar Deàk Ference Tér. We komen langs prachtige gebouwen en bezoeken de St Stephanus Basiliek. Dit is de grootste basiliek van Budapest en de enorme koepel is bijna in heel Budapest te zien. Toen we weer buiten waren hebben Greet en ik het besluit genomen dat Budapest met Rome tot de mooiste steden van Europa behoort. Wat een stad. Aangekomen bij Deàk Ference Tér zitten we een half uur lekker in een park in de zon. Tegen half drie begint de maag te knorren. Bij Westend eten we een eenvoudige lunch en daarna gaan we terug naar huis. Even rusten. De vergelijking met Koninginnedag gaat hier overigens niet op. Er zijn veel podia, maar daar staat alleen een cd speler aan. Bijzonder. Evenementen hebben we niet gezien.

‘Thuis' ekomen had ik mail van Ronald. ‘Kun je mijn verslag even doorlezen?' Terwijl ik daarmee bezig was kwam Edwin G. (geen crimineel overigens) op de lijn om even een videoconference te testen. Dit ging niet helemaal lekker, dus daarna nog even geprobeerd met de leverancier en ja hoor, toen ging dat goed. De rest testen we volgende week in Apeldoorn. Al met al anderhalf uur later drinken we nog wat op onze kamer en gaan dan de stad weer in. We hadden een soort van eetcafé gezien en wilden daar even een hapje eten. De kaart bleek zeer beperkt, maar ja je zit er nou eenmaal. Ik bestel een Pizza. Het was er achteraf één van het diepvries type van de Lidl, maar wat erger was: ‘Ik kreeg er geen hakbijl bij'. Ik heb de Pizza teruggeven en wat van Greet meegeknabbeld. Snel het biertje opgedronken en wegwezen. We gokken er nog even op dat in de stad op de verschillende podia nog iets te doen was, maar dat bleek ook niet zo te zijn. Dan maar even rustig door de Vàci Utca, de grote bekende winkelstraat van Budapest, teruglopen richting de metro. Onderweg vul ik mijn hongerige maag met een Mc Donalds hap (Ook niets voor een Bourgondiër) en gaan we lekker op een terrasje zitten. Met een terrasverwarmer is het daar best uit te houden. Er klinkt muziek van een straatmuzikant, maar wel van een heel goede. Nu in Nederland de subsidies voor orkesten worden afgeschaft zullen onze muzikanten creatief moeten worden in het uitvoeren van hun vak. Nou, van deze muzikant kunnen ze wat leren.

Tegen tien uur zijn we weer ‘thuis'. We drinken nog een glaasje, kijken nog wat TV en tegen half één ontdekken we dat het al half één is. Slapen!

Zondag 24 oktober 2010

Na ons gebruikelijk ochtendritueel te hebben volbracht pakken we de tram naar metrolijn 1. Deze metrolijn is zoals zijn naam al aangeeft de eerste metrolijn van Budapest en de eerste metro op het Europese vasteland. De lijn dateert uit 1896. De metro ligt niet zo diep onder de grond als de andere twee metrolijnen en heeft prachtige authentieke stations. De lijn gaat van west naar oost en omgekeerd. We nemen deze metrolijn vandaag om naar het Heldenplein te gaan. Op het heldenplein vindt je het Millenium monument, dat werd gebouwd te nagedachtenis aan het 1000 jarig bestaan van Hongarije. De bouw vond ongeveer tegelijk plaats met het gereedkomen van de metro. Bij het monument ligt ook een monument ter nagedachtenis aan gevallenen uit de oorlog. De laatste keer dat ik hier was werd het plein bewaakt en werd door soldaten telkens de wacht gewisseld. Hongarije is duidelijk veranderd. De soldaten zijn er niet meer en de jeugd klimt op het monument. We wandelen tussen de twee bogen door de brug over het Stadspark in. Men is daar volop aan het bouwen, en waar voorheen water was, is nu alles drooggelegd. Hopen dat er straks wel weer water in komt, want dat zag er toch een stuk beter uit. We wandelen naar het kasteel Vajdahunyadburcht. Bij het kasteel is men, gezien de borden kennelijk met Europese subsidie, ook flink aan het werk, Het is zo te zien een heel oud kasteel, gebouwd in verschillende stijlen, van romaans, gotisch, renaissance tot aan barok. Wij vinden het net een sprookjeskasteel. Later op de kamer komen we erachter dat het kasteel ook rond 1896 was gebouwd. Het origineel staat in Roemenië en dit kasteel is dus een kopie, maar wel een mooie. Bij het kasteel staat een standbeeld van Anonymus en bij het gelijknamige restaurant drinken we een lekkere koffie. Daarna wandelen we door het park, via het badhuis en langs de dierentuin terug naar de metrohalte. Het is inmiddels middag geworden. Vlak bij het treinstation eten we een lunch in een Turks restaurantje. Daar zie je er hier veel van. Na de maaltijd nemen we de tram en metro naar Buda. We willen naar het citadel en het Vrijheidsbeeld. De laatste keer dat laatse keer dat wij hier waren was men bij het citadel bezig alle afbeeldingen en beelden te verwijderen die deden denken aan het communistisch Hongaarse tijdperk. Dat was toen net afgesloten en de beelden moesten daar weg. Nu bleek het citadel een behoorlijk stuk strakker en was niets meer te zien van hoe dat er toen uitzag. We vingen van een gids op dat de beelden waren verplaatst naar een andere plek in Budapest waar ze nog wel te bezichtigen zijn. Na enige tijd rondgekeken te hebben en naar aanleiding van opgehangen foto's wat te hebben gemijmerd over hoe het leven hier er honderd jaar geleden moet hebben uitgezien, gaan we richting ‘huis'. Het is al aan het eind van de middag.

's Avonds eten we nog in het restaurant bij Astoria waar we eerder deze week ook al hadden gegeten en gaan tegen tien uur slapen. We zijn bekaf.

Maandag 25 oktober 2010

Vandaag is onze laatste volle dag in Budapest. De week is voorbij gevlogen. Na het ontbijt ga ik ons vast online inchecken voor morgen en de tickets printen. Dan is dat maar vast klaar en hoeven we ons daar geen zorgen meer om te maken. We gaan vandaag naar het Memento Park. Dit park ligt aan de Buda kant van Budapest en daar is een beeldentuin ingericht. Hier vinden we als het goed is ook de verwijderde beelden van het Citadel terug. We nemen tram lijn 4 tot zijn eindpunt in Buda en stappen daar over op lijn 150 die ons in vijfentwintig minuten naar Memento brengt. We komen door de buitenwijken van Budapest en die zien er toch echt anders uit dan de stad zelf. We herkennen hier toch nog wat meer het semi platte land van Hongarije. Maar voordat we in de bus stappen drinken we eerst een lekker Italiaanse koffie. In de koffiebar stond ook een echte Italiaans barristo. Aangekomen in het Memento park kopen we voor Ft 1500,-- een toegangsbewijs en lopen we de tuin in. We vinden er historische, maar ook opmerkelijke beelden. We hebben te maken van beelden van kennelijke staatslieden, of van beeltenissen die het dilemma tussen gezin een oorlog uitstralen. Bijzonder. Toch wel fijn dat de Hongaren zich bij het verwijderen van herinneringen aan een stukje negatieve geschiedenis niet hebben laten gaan aan het vernielen daarvan maar ze, ver buiten de stad, toch nog een plekje te geven. Wij vonden het de moeite waard. We nemen een andere (bus)route terug naar Budapest en lunchen om een uur of twee bij een groot winkelcentrum in Buda. Je hebt daar gewoon een Wok 'n Go en dat smaakte best.

Na de lunch willen we nog naar een rommelmarkt in de buurt van de voorstad Kispest, ten zuiden van Budapest. We nemen de bus en komen weer door een heel ander deel van de stad. Het is wel een gebied waarvan Greet zei: ‘Hier zou ik 's avonds niet willen lopen'. Ik kan mij daar wel wat bij voorstellen. We komen langs leegstaande flatgebouwen waar zo hier en daar nog een zwerver huist, langs leegstaande fabriekspanden uit het begin van de 20^e eeuw, langs prachtige plekjes dus voor een Urbex fotograaf. Ik zou hier wel een dag kunnen rondhangen, maar dan had ik meer tijd moeten hebben, met iemand moeten zijn die dat ook leuk vindt en mijn statief bij me moeten hebben. Maar ja, de omstandigheden zijn daar nu niet naar. Uiteindelijk vinden we de markt niet, het boekje was daarin ook niet erg duidelijk maar we hebben Budapest toch weer van de andere kant gezien.

Inmiddels is het half vijf en zijn we weer ‘thuis' in ons appartement. Vanavond gaan we nog even in de stad eten en misschien nog wat rondkijken. Morgen pakken we de boel in en gaan we met de trein richting vliegveld. Om half drie staat de retourvlucht gepland. Morgenavond zitten we weer thuis bij onze kinderen. Het is een mooie week geweest met even mooi weer. Ik denk dat we hier nog wel een tijdje met plezier aan terugdenken.

Dan hier de foto's en nog wat tips als je zelf ook wilt gaan